Giới thiệu khái quát về bệnh sốt rét

    Bệnh sốt rét đã được biết từ lâu. Cách đây trên 2000 năm, Hypocrate đã mô tả có một số thể sốt rét: sốt hàng ngày, sốt cách một ngày, sốt cách hai ngày, và sốt cách gần ba ngày một cơn. Nhiều tác giả trên thế giới cũng đã nghiên cứu về bệnh sốt rét và đặt những tên khác nhau. Trung Quốc gọi là bệnh nghịch tật, Pháp gọi là sốt bãi lầy, Anh gọi là sốt rừng sâu, Ý gọi là: sốt do khí hậu xấu (Malaria), Việt Nam gọi là sốt rét rừng, hay sốt ngã nước… Những tài liệu này mới chỉ nêu lên những đặc điểm lâm sàng và một vài liên quan dịch tễ học, còn nguyên nhân của sốt; rét chưa được biết tới.

    Nguyên nhân gây nên bệnh sốt rét lần đầu tiên được phát hiện bởi tác giả Pháp Laveran (1880). Trong khi quan sát máu tươi của những bệnh nhân bị sốt rét, ông đã thấy một loại trùng cử động nhúc nhích (có lẽ là giao bào) và ông đặt tên là “Oscillaria malaria”. Đó chính là một thể của Plasmodium trong máu. Đến năm 1885, nhờ phát minh của Laveran và nghiên cứu thực nghiệm của một số tác giả (Gerhardt) người ta chính thức công nhận sốt rét là do Plasmodium gây nên, và phủ nhận quan điểm cho rằng sốt rét là do vi trùng “Bacillus malaria” của một số tác giả đã nêu ra (Klebss và Grudeli).

    Về nguyên nhân truyền bệnh, từ lâu người ta đã nghi bệnh sốt rét có liên quan tới muỗi vì thấy bệnh thường phát triển nặng ở những vùng có nhiều muỗi. Ngày nay đã phát hiện được hàng trăm loại muỗi Anopheles, trong đó có rất nhiều loại có khả năng truyền bệnh sốt rét.

    Sự phát hiện Plasmodium và vai trò truyền bệnh của muỗi đã đưa lịch sử nghiên cứu sốt rét sang một giai đoạn mới rất quan trọng. Hiện nay sự phát minh ra nhiều thuốc chữa sốt rét và nhiều hóa chất xua diệt côn trùng khác… đã giúp loài người dần dần thoát khỏi tai họa ghê gớm của bệnh sốt rét.

Phân loại ký sinh trùng sốt rét trong ngành đơn bào

 Ký sinh trùng sốt rét thuộc:

Ngành:          Động vật.

Lớp :               Protozoa.

Bộ chính :     Sporozoa (Bào tử).

Bộ phụ :        Hemosporidae (Bào tử màu).

Họ :              Plasmodidae

Giống:          Plasmodium

Ngày nay một số tác giả đề nghị xếp Plasmodium vào bộ bán bào tử (Haplosporidae) và đổi thành họ Laverania, như vậy hợp lý hơn, vì trong toàn bộ các giai đoạn dục kỳ, không thấy tính chất bào tử.