Miễn dịch sốt rét đã được nghiên cứu từ lâu. Những nghiên cứu này bị chững lại trong thời gian từ 1955 đến 1979 khi thực hiện chiến lược tiêu diệt sốt rét toàn cầu. Sau khi phải chuyển sang chiến lược phòng chống sốt rét, nhu cầu về vaccin sốt rét trở nên cấp bách, các cuộc nghiên cứu về miễn dịch sốt rét được đẩy mạnh. Những tiến bộ trong tìm hiểu và vận dụng miễn dịch sốt rét rất lớn, nhờ ở các tiến bộ kỹ thuật mới: nuối cấy ký sinh trùng sốt rét, sinh vật học phân tử, gen học v.v…
Người ta phân biệt: miễn dịch sốt rét tự nhiên và miễn dịch nhân tạo (sau khi bị bệnh sốt rét hoặc miễn dịch do vaccin sốt rét).
Con người có miễn dịch tự nhiên đối cốc Plasmodiumcủa chim, của gặm nhấm. Những loại Plasnodiumđó không thể tởn tại và phát triển trong cơ thể người.
Miễn dịch tự nhiên ở người, hoặc toàn thể, hoặc bộ phận có liên quan đến những đặc điểm về hoá sinh máu (thiếu men G6PD, nhóm máu Duffy-, sự có mặt của hemoglobin, hemoglobin F).
Miễn dịch tạo thành trong bệnh sốt rét.
Về cơ chế: gồm miễn dịch tế bào và miễn dịch dịch thể.
Về tác dụng:
+ Đặc hiệu với từng giai đoạn phát triển của ký sinh trùng sốt rét ở người, ớ muỗi.
+ Đặc hiệu với từng chủng ký sinh trùng sốt rét.
+ Phổ biến là phòng được sốt, nhưng không phòng được ký sinh trùng sốt rét phát triển trong cơ thể, không phòng được tái nhiễm và tái phát.
Miễn dịch sốt rét mất dần khi người ta không bị nhiễm kỷ sinh trùng sốt rét mối (nói chung trong khoảng 3 – 4 năm thì mất hết).
Trong một vùng sốt rét lưu hành nặng, miễn dịch sốt rét diễn biến trong cộng đồng như sau:
+ Miễn dịch sốt rét từ mẹ truyền cho con: trong 6 tháng đầu + Miễn dịch sốt rét kém: < 3 tuổi.
+ Miễn dịch sốt rét tăng dần: 3-9 tuổi.
4 Miễn dịch sốt rét cao: từ 10 tuổi đến lúc già (60 tuổi).
+ Miễn dịch sốt rét kém đi: ở người > 60 tuổi.
Miễn dịch sốt rét có ảnh hưởng rất lớn:
+ Đến dịch sốt rét và việc phòng chống dịch sốt rét. Dịch sốt rét thường xảy ra ở những cộng đồng chưa có miễn dịch khi đi vào vùng sốt rét lưu hành, cộng đồng sống trong vùng sốt rét lưu hành nhưng đã mất miễn dịch khi bệnh sốt rét giảm xuống rất thấp trong nhiều năm.
+ Đến việc điều trị sốt rét (khi có miễn dịch sốt rét, điều trị dễ hơn nhưng lại dễ dẫn đến điều trị không đủ liều).
+ Đến hiện tượng ký sinh trùng kháng thuốc và sử dụng thuốc sốt rét đặc hiệu.
Trong bệnh sốt rét, bên cạnh miễn dịch đặc hiệu cần chú trọng cả sức đề kháng chung. Khi sức đề kháng chung bị giảm dễ xảy ra các thể sốt rét nặng và các dịch sốt rét.
Ba mắt xích của quá trình lây truyền bệnh sốt rét (nguồn bệnh mang ký sinh trùng sốt rét – vector truyền bệnh – cơ thể cảm thụ) được nối liền, thì quá trình dịch mới xảy ra. Sự nối liền này tùy thuộc ở những điều kiện thiên nhiên kinh tế xã hội.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét