Hình thể và phân loại
Bệnh trùng roi đường máu và nội tạng bao gồm nhiều bệnh do các loài thuộc về hai giống trùng roi Trypanosoma và Leishmania gây nên.
Loại ký sinh trùng này trước đây được coi là không phát hiện thấy ở Việt Nam. Cho tới rất gần đây, năm 2001 chúng ta mới phát hiện được một vài trường hợp lẻ tẻ đầu tiên tại tỉnh Quảng Ninh bị nhiễm loại trùng roi đường máu Leishmania và mở ra một hướng cần nghiên cứu và điều tra thêm về bệnh trùng roi đường máu và nội tạng ở nước ta.
Tên chung của trùng roi thuộc loại này là Trypanosomidae. Trong chu kỳ phát triển loại trùng roi này phải qua hai giai đoạn. Một giai đoạn phát triển trong vật chủ có xương sống và một giai đoạn khác trong côn trùng trung gian truyền bệnh, về hình thể, Trypanosomidae rất khác nhau:
- Thể Trypomastigote:
Giống Trypananoma luôn xuất hiện trong máu của người và các động vật có vú. Thể này có thân (dài mảnh hình thoi nhỏ, có một roi tự do ở phía sau phần roi dính vào thân tạo thành màng vây. Ở chỗ xuất phát của roi có thể gốc roi và thể cạnh gốc: có vai trò cung cấp năng lượng cho roi hoạt động. Có một nhân không màu ở khoảng giữa của tế bào.
- Thể Promastigoie hoặc Leptomona hoặc Herpetomonas:
Có một nhân, một gốc roi và một roi tự do nhưng không có màng vây, hình thoi. Thế này cũng là thể chuyển tiếp.
- Thể Epimastigote hoặc Crithidia:
Có gốc roi ở ngay cạnh trước nhún và có một roi hình thoi, có một màng vây nhỏ, kích thước dài 10-20 pm. Là thể trung gian chuyển tiếp từ thể Amastigote sang thể Tripomastigole, ký sinh bên ngoài tế bào vật chủ.
- Thể Amastigote hoặc Leishmania:
Là hình thái của giống Leishmania, có hình tròn hoặc hình bầu dục, không có roi tự do, roi cụt không đi ra ngoài cơ thể, thể gốc roi dài xếp với roi có hình giống chữ T. Thể này còn gọi là thể nội tế bào vì luôn ký sinh ở trong tế bào. Có một nhân rất lớn khi nhuộm bắt màu đậm. Kích thước chiều dài 2-6 pm, chiều ngang 1-3 pm. Trong các giai đoạn phát triển của chu kỳ, Trypanosomidae có thể chuyển từ hình thể này sang hình thể khác.
Trùng roi có liên quan đến y học là Trypanosoma và Leishmania ký sinh trên cơ thể người. Bệnh do trùng roi đường máu có phân bố địa lý ở nhiều vùng trên thế giới, đặc biệt ở châu Phi, Nam Mỹ và Trung Cận Đông.
Giống Trypanosoma có hai loại gây nhiễm cho người:
- Loại Trypanosoma châu Phi:
Bao gồm hai loài T.rhodesiense và T.gambiense gây ra bệnh ngủ và được truyền bởi ruồi hút máu Glossina hay ruồi Tsé – Tsé.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét